چندي پيش دكتر ناصر عليدادي، رئيس بيمارستان آموزشي و پژوهشي دامپزشكي دانشگاه تهران هشدار داد: آنتي‌بيوتيك‌ها، داروهاي ضد‌انگلي يا داروهاي قارچي از جمله داروهايي است كه علاوه بر گاو، گوسفند، بز، طيور و آبزيان براي زنبورهاي عسل نيز تجويز مي‌شود.
اين مواد مي‌تواند وارد عسل توليدي آنها شده و سلامت مصرف‌كنندگان آن را تهديد كند. وجود باقيمانده‌هاي آنتي‌بيوتيك در فرآورده‌هاي دامي و مصرف آن توسط انسان از طريق زنجيره غذايي باعث بروز واكنش‌هاي آلرژيك، تب، اسهال، گرفتگي ماهيچه‌هاي شكمي، اثرات مخرب بر متابوليسم مواد در دستگاه گوارش و... مي‌شود.
مهم‌ترين علت مقاومت به آنـتـي‌بـيـوتـيـك‌ها، استـفـاده از آنتي بيوتيك‌هاي مشابه و در طولاني‌مدت در غذاي دام و طيور است. انتقال مقاومت آنتي‌بيوتيكي به انسان از طريق زنجيره غذايي صورت مي‌گيرد كه طي آن ژن‌هاي مقاوم به آنتي‌بيوتيك از دام به انسان منتقل مي‌شود. ايجاد مقاومت باكتري‌ها نسبت به آنتي‌بيوتيك‌ها در سطح ژن ممكن است باعث جهش خودبه‌خودي DNA، تغيير شكل ژنوم باكتري و انتقال ژن مقاوم به آنتي‌بيوتيك در بدن انسان شود. كشتار دامي كه آنتي‌بيوتيك به آن تزريق شده باشد قبل از 72ساعت مي‌تواند در محصول نهايي كه از دام دريافت مي‌شود مانند گوشت و شير آثاري از آنتي‌بيوتيك را باقي بگذارد.
دكتر حسين جعفري دامپزشك در مورد تأثير اين آنتي‌بيوتيك‌ها در بدن به همشهري گفت: در بدترين شكل ممكن تجمع آنتي‌بيوتيك‌ها در بافت حيواني و مصرف آن توسط انسان مي‌تواند منجر به انواع سرطان شود. در مقادير كم آن مي‌تواند منجر به مشكلات دستگاه گوارشي و انواع حساسيت‌ها شود. در همه دام‌ها اين مشكل مي‌تواند وجود داشته باشد و متأسفانه در ايران اين مشكل به‌صورت فراگير به‌خصوص در طيور رعايت نمي‌شود. به‌عبارت ديگر در بسياري موارد تا لحظه كشتار به حيوانات آنتي‌بيوتيك تزريق مي‌شود.
علاوه بر اينكه رعايت زمان تزريق آنتي‌بيوتيك بسيار اهميت دارد، مصرف بي‌رويه آن نيز ايجاد مشكلات بسيار مي‌كند. دكتر حسين جعفري دامپزشك علت اين پديده را ارزان بودن آنتي‌بيوتيك‌ها عنوان كرد و گفت: اين كار بيشتر توسط دامداران و نه دامپزشكان صورت مي‌گيرد.
برخي دامداران براي اينكه احتمال مرگ‌ومير دام‌هاي خود را تا لحظات آخر پيش از كشتار پايين بياورند اقدام به تزريق بي‌رويه و خود‌سرانه آنتي‌بيوتيك مي‌كنند. همچنين اين كار سود مالي دامدار را تضمين مي‌كند. مي‌تواند در رژيم‌هاي غذايي دام‌ها تأثير كاذب بگذارد.
تشخيص دامي كه در دقايق پيش از كشتار حجم زيادي آنتي‌بيوتيك برايش تزريق شده است براي پزشكان و كارشناسان دامپزشكي دشوار است چه برسد به خريداران و مصرف‌كنندگان نهايي آن. دكتر جعفري، دامپزشك در اين‌باره گفت: نظارت‌هاي روتيني كه سازمان دامپزشكي براي دام‌ها انجام مي‌دهد براي تشخيص وجود آنتي‌بيوتيك‌ها نيست.
ناظر دامپزشك در كشتارگاه‌ها علاوه بر كنترل فرآيند كشتار، بر وجود بيماري‌هايي نظارت مي‌كند كه در ظاهر قابل رويت نيستند. بيماري‌ها در دام‌ها قبل از كشتار براساس تظاهرات باليني دام و بعد از كشتار با بررسي اندام‌ها دروني آن شناسايي مي‌شوند. البته سازمان دامپزشكي هر چند‌ماه يك‌بار به‌صورت تصادفي اين كار را انجام مي‌دهد. به‌طور مثال گزارش سازمان ميادين و تره‌بار شهرداري بود كه وجود عناصر سنگين در طيور را اثبات مي‌كرد. به جز مواردي كه فرايند فريز كردن دام و يا طيور را انجام مي‌دهد براي دام‌هاي تازه امكان نگهداري جهت به‌نتيجه رسيدن آزمايش‌ها وجود ندارد.
دكتر هدايت حسيني با اشاره به اينكه طرح پايش باقيمانده دارو در دام‌ها چند سالي است كه توسط سازمان دامپزشكي در 20استان كشور انجام مي‌شود و گزارش مستمر آن به وزارت بهداشت ارائه مي‌شود، گفت: اصلي‌ترين تأثير باقيمانده داروها، مقاومت دارويي است. وقتي آنتي‌بيوتيك‌ها با دوز پايين و از طريق شير و گوشت وارد بدن مي‌شود، به‌تدريج باعث مقاومت دارويي در برابر باكتري‌ها مي‌شود. اين باكتري‌ها به‌صورت معمول در بدن انسان باعث بيماري مي‌شوند اما از آنجايي كه كم‌كم مقاوم شده‌اند نياز به آنتي‌بيوتيك قوي‌تر با دوز بيشتر ايجاد مي‌شود.
نظر شما